Ključni elementi balkanske kinematografije
Hrvatski filmski ljetopis, gl. ur. Nikica Gilić, br. 112, 2022.
-
Broj 112 Hrvatskog filmskog ljetopisa na 212 stranica otvara opširan temat Stjepana Pranjića posvećen ključnim elementima balkanske kinematografije – humoru, nasilju i stereotipima, na oglednim primjerima najgledanijih i najuspješnijih filmova Bure baruta, Balcancan i Parada, a u kojem autor određuje glavne karakteristike i zajedničke nazivnike balkanske kinematografije. U istoj rubrici Filmski balcan-can Aleksandar S. Janković u tekstu Amerikanizacija balkanoida: 40 godina Nešto između prikazuje društvene mijene 1980-ih u Karanovićevu filmu Nešto između, a Srđan Radaković u tekstu Tarantino, Makavejev i antifilm pronalazi dodirne točke između stvaralaštva Dušana Makavejeva i Tarantinova filma Bilo jednom u… Hollywoodu i to u određenim karakteristikama filmske metafikcije i pojedinim redateljskim rješenjima potonjeg. Lola Stojanović u radu Ideologija i seksualnost u filmu Čovek nije tica Dušana Makavejeva pak propituje preplitanje javnog i intimnog/ideološkog i seksualnog u oblikovanju junaka Makavejevljevog filma Čovek nije tica, odnosno ukazuje na postojanje specifičnih subjekata na međi koji putem asocijativne montaže i dijaloškog kadriranja ispituju retoriku slobode nasuprot ideološkoj represiji.
Časopis donosi i jednu studiju, konkretno onu Luke Čurčića o aspektima komičnog u igranim filmovima Wesa Andersona i Edgara Wrighta, čije poetike dijele mnoge slične postupke. Pritom se rad bavi stilom u igranom filmu te humorom koji je u filmu moguće postići pomno biranim stilskim postupcima. Takav je pristup proučavanju filma slabije zastupljen od kulturnog ili povijesnog, ali je sve popularniji, za što je uvelike zaslužan filmolog David Bordwell.
U rubrici Hrvatski film dva su članka – Pedeset pet godina Protesta: Fadil Hadžić u ogledalu jugoslavenskog autorskog filma (uz retrospektivni program Kinoteka: Fadil Hadžić, Kino Tuškanac, 2022) Lucije Furač o opusu Fadila Hadžića i Paspe ponovno u Zagrebu (uz dva događanja posvećena Maksimilijanu Paspi – Paspin pentagon i Paspom na Paspu, Kinoklub Zagreb, 2022) Lucije Zore o nedavnom gostovanju američkih nasljednika pionira Maksimilijana Paspe u Kinoklubu Zagreb.
Rubrika Festivali i revije donosi četiri osvrta, redom: Pet početaka ili kako (ne) pisati o festivalu uz 18. 25 FPS (2022) Bartola Babića Vukmira, Light Cone: 40 godina aktivizma u eksperimentalnom filmu – razgovor s Emmanuelom Lefrantom uz 18. 25 FPS (2022) Ejle Kovačević, Jedna od najzanimljivijih i najplodnijih kinematografija u Europi (uz program Recite istinu! – pogled na jugoslavenski film) o 36. Il Cinema Ritrovato Festivalu u Bologni (2022) Nike Petković i Nesputana filmska atmosfera uz 15. Küstendorf – međunarodni filmski i glazbeni festival u Drvengradu (2022) Milana Zaviše.
Slijede osvrti na nove filmove (svega četiri), serije (jedna) i knjige (tri). Časopis završava Dodacima odnosno Kronikom i Tekućom bibliografijom filmskih publikacija.
Riječju, pred čitateljima je još jedan broj Hrvatskog filmskog ljetopisa koji je tradicionalno ispunio očekivanja (osim premalo recenziranih filmova iz rubrike Novi filmovi), a zanimljivošću i stilom pisanja izdvojila se uvijek iznadprosječna Suzana Marjanić i njen prikaz knjige Dragane Kružić Umjetnički protokoli i projektivnost u djelu Ivana Ladislava Galete (2021) u tekstu Transdisciplinarno i "projektivno" o Galeti i njegovu pedagoškom obratu u rubrici Nove knjige.
© Katarina Marić, FILMOVI.hr, 11. ožujka 2023.
Piše:
Marić