Fragilnost i moć
Elle Fashion Film Festival 2017 (15-16. rujna 2017.): Mapplethorpe: Look at the Pictures, red. Fenton Bailey, Randy Barbato
-
Kontroverzni i dekadentni umjetnik i fotograf, uvijek na rubu umjetnosti i pornografije, Robert Mapplethorpe (1946-1989) u žarištu je interesa zanimljivog i dinamičnog dokumentarca Fentona Baileyja i Randyja Barbata; kao središnja figura njujorške demimond underground i gay-scene sedamdesetih i osamdesetih, Mapplethorpe je svoje subjekte uvijek prikazivao statueskno i sa senzualnim magnetizmom – radilo se o portretima celebrityja (Andy Warhol, Patti Smith, Debbie Harry…), mrtvoj prirodi s florealnim motivima ili pak homoerotici (u stilu klasičnih muskularnih anatomskih studija).Provokativno pomicanje granica eksplicitnim prikazima muških genitalija u krupnom planu te stiliziranih scena sadomazohizma, sam umjetnik usputno je povezivao s kršćanskom ikonografijom – od opozitnog veličanja crowleyevskog demonizma do inspiriranja martirologijima teološke tradicije; a isto namah reminiscira i na središnji događaj antičkih Dionizijskih svečanosti – pompu falofora, odnosno procesiju nosača drvenih ili brončanih falusa kao simbola plodnosti.
Ipak, navedeno iščitavanje, jednako kao i u filmu prikazano kustosko debatiranje oko Mapplethorpovih djela (odnosno pedantno rukovanje istima kao da barataju medijevalnim iluminiranim manuskriptima), sporadično se čini forsiranjem nedostatnog – pridodavanja više slojeva no što ih pojedine fotografije uistinu imaju; poglavito uzme li se u obzir činjenica koju iznose brojni sugovornici dokumentarca – o Mapplethorpovoj notorno ambicioznoj (hipergamijski odnos s mecenom Samom Wagstaffom), izrazito egocentričnoj i ekscesnoj, tendenciozno provokativnoj osobnosti koja homo-pornografiju proklamira kao high-art. Njegova drska šokantna opscenost onodobno se smatrala ultimativnom uvredom i ugrozom za javni moral, što je čak dovelo i do racija, cenzura, optužbi i prozivki od strane senatora i kongresa.
Redateljski dvojac Bailey i Barbato, uz brojne sugovornike (mahom obitelj, ljubavnike, obožavatelje i suradnike) ali i audio-zapise samog Mapplethorpea (preminulog od SIDA-e u 42. godini), uspijevaju stvoriti dojmljiv i anegdotalan, demistificirajući bio-dox o ranjenom kupidu fotografske i umjetničke scene koji je uspio kompresirati gotovo nemoguće kontrastnosti – fragilnost i moć, anđeosko i demonsko, polusvijet i elitu, uspješno progovarajući o neapologetskom inauguratoru estetike provokacije, opsjednutom ljepotom, savršenstvom i perfekcionizmom – kompozicije, osvjetljenja, subjekta i same njegove transcendencije.
© Katarina Marić, FILMOVI.hr, 25. rujna 2017.